डम्मर बुढा मगर, बागलुङ
पश्चिम बागलुङको व्यापारीक केन्द्र बुर्तिबाङमा तीव्र गतिमा बजार विस्तार भइरहेको छ । बजार विस्तार हुँदै गए पनि पूर्वाधार निर्माण भने सुस्त गतिमा भइरहेको छ । बजारमा जनघनत्व पनि बढ्दो छ । गाउँबाट बसाइँसराइ गरेर यहाँ आउनेको संख्या पनि दिनदिनै बढ्दै गएको छ । वर्षौँ अगाडि निर्माण भएका पूर्वाधारले अहिले थेक्न सक्ने अवस्था छैन । अहिले बजारको फोहोर व्यवस्थित रुपमा व्यवस्थापन हुन सकेको छैन । ढोरपाटन नगरपालिकाको केन्द्रसमेत रहेको बुर्तिबाङ बजारको फोहोर अहिले वडा नम्बर ३ स्थित बाघखोरमा फालिँदै आइएको छ ।
ढोरपाटन नगरपालिकाले छ वर्ष अगाडिदेखि बाघखोरमा फोहोर व्यवस्थापन गर्दै आएको छ । त्यसभन्दा पहिले स्थानीय भूजीखोलामा फोहोर फ्याक्ने गर्थे । अहिले पनि बाघखोरमा व्यवस्थापन गरिएको फोहोर खोलामै बग्ने गरेको छ । अव्यवस्थित रुप व्यवस्थाप गरेको फोहोर हावाले उडाएर र पानी बर्दा बगाएर खोलामै पु¥याउने गरेको छ । जसले गर्दा तमानखोला र भूजीखोला प्रदूषित बनेका छन् ।
यि दुवै खोला बडिगाडखोलामा मिसिन्छन् । फोहोरले जलचर जीवलाई असर पु¥याइ रहेको छ । अहिले फोहोर व्यवस्थापन गरेको ठाउँ नगरपालिकाको वडा नम्बर ३, ४ को विभिन्न गाउँहरु र तमानखोला पुग्ने सडक छेउमै पर्छ । सडक छेउमा रहेको ‘डम्पिङसाइड’ का कारण यात्रुलाई समस्या पर्ने गरेको छ ।
बुर्तिबाङ–बोङ्गादोभान सडकमा दैनिक दर्जनौँ गाडी संचालन हुन्छन् भने सयौँ यात्रु ओहोरदोहोर गर्छन् । गाडीमा भन्दा पैदल यात्रुलाई फोहोरको दुर्गन्धले समस्या गराएको छ । बुर्तिबाङ बजारको फोहोर नगरपालिकाको गाडीले दैनिक यही ल्याएर फ्याक्ने गर्छ । कुहिने तथा नकुहिने सबै फोहोर एकै ठाउँ फालिदै आइएको छ । साँघुरो ठाउँ हुँदा ‘डम्पिङसाइड’ व्यवस्थापन गर्न समस्या भएको ढोरपाटन नगरपालिकाका उपप्रमुख धनबहादुर कायत (कल्याण)ले बताउनुभयो । फोहोर व्यवस्थापनका लागि नयाँ सहर आयोजनासँग सहकार्य गरेर ठाउँ जग्गा खोज्ने उहाँको भनाइ छ ।
“बुर्तिबाङ बजार निकै साँघुरो र वरपर पर्याप्त जग्गा नहुँदा पुरानै ठाउँमा अहिले फोहोर व्यवस्थापन गर्नुको विकल्प छैन, जग्गा खोजी गरि रहेका छौँ, जाग्गा पाउँदा साथ फोहोर व्यवस्थित रुपमा व्यवस्थापन हुने छ,” उपप्रमुख कायतले भन्नुभयो – “पहिले खोलमै फाल्ने फोहोर अहिले डम्पिङसाइडसम्म पुगेको छ, बजारलाई स्वच्छ, सफा र सुन्दर बनाउने अभियानमा हामीहरु लागेका छौँ, केही समयमै यो समस्याको समधान हुने छ ।”
सडक छेउमा थुप्रिएको गन्धले यात्रा गर्न समस्या भएको तमानखोलाका विरबहादुर सिर्पालीले बताउनुभयो । फोहोरमा भन्किने झिँगा बाटोमै आउने हुँदा रोग सर्ने खतरा बढेको उहाँले गुनासो गर्नुभयो । नगरपालिकाले यतिका वर्षसम्म पनि व्यवस्थित डम्पिङसाइड निर्माण गर्न नसक्दा त्यस वरपरको क्षेत्र दुगन्धित बनि रहेको सिर्पालीको भनाइ छ ।
उहाँ भन्नुहुन्छ – “अहिले फोहोरलाई तमानखोलाको किनारमा थुपारिएको छ, ठूलो पानी प¥र्यो भने सबै फोहोर खोलामा जान्छ, हावाहुरी चले पनि उडाएर वातावरणनै प्रदूषित बनाएको हुन्छ, नगरपालिकाका जनप्रतिनिधि र कर्मचारीको यस तर्फ ध्याननै पुगेको छैन, कुहिने र नकुहिने फोहोर छुट्याएर ‘रिसाइकिलिङ’ गर्न सके फोहोर पनि आम्दनीको स्रो बन्ने थियो, यस तर्फ कसको ध्यान जाने ?”