डम्मर बुढा मगर, बागलुङ
तल गलकोट । माथि घुम्टे लेक । बीचमा छ टेउवा । तीन वर्ष अगाडिसम्म घुमनाम रहेको टेउवा अहिले पर्यटक आकर्षणको केन्द्र बनेको छ । पछिल्लो समय यहाँ दैनिक पर्यटकहरुको चहलपहल बढिरहेको छ । वि.सं. २०७६ सालमा टेउवाको डाडामा स्थापना गरिएका मूर्तिकलाले यस ठाउँको मुहार फेरिएको छ । एक हजार नौँ सय ८० मिटरको उचाइमा रहेको टेउवामा अन्तर्राष्ट्रिय मूर्तिकारहरूले शीलामा कुँदेर बनाएका आकर्षक मूर्ति हेर्न दैनिक आन्तरिक पर्यटक यहाँ आउने गरेका छन् ।
गलकोट नगरपालिका–५ मा पर्ने टेउवा एतिहासिक गलकोट दरबारको शिरमा पर्छ । शान्त वातावरण, स्वच्छ हावापानी, यहाँ बनेको अनेक आकृतिका मूर्ति र यहाँबाट देखिने अनेकौँ दृश्यले आगन्तुकलाई लोभ्याउने गरेको छ । प्रेमिल जोडीसँगै पारिवारिक घुमघामको उपयुक्त स्थानका रुपमा टेउवा बन्दै गएको छ । सहज यातायात र गलकोटदेखि नजिक हुँदा बागलुङ आउने पर्यटक यहाँ पुग्ने गरेका छन् । टेउवामा पुग्ने आगन्तुकलाई घुम्टे लेकले घुम्टो उघारेर स्वागत गरि रहेको छ ।
टेउवा पुग्ने पर्यटकले हटियार बजार, हरिचौरको गलकोट दरबार र नजिकै रहेको गाईघाट झरना ‘प्याकेज’ मै एकै पटक घुम्न सक्ने हुँदा आगन्तुको संख्या बढेको स्थानीय बताउँछन् । विशेष गरी चाडपर्व र बिदाको दिन टेउवामा आउनेको भिड लाग्ने गलकोट कला प्रतिस्ठानका अध्यक्ष पूर्णबहादुर रानाले जानकारी दिनुभयो । यहाँका स्थानीयले पहिले यो ठाउँ यति धेरै चर्चित होला भन्ने नसोचेको भन्दै अहिले पर्यटकले भरिभराउ हुँदा दंग हुने गरेको बताउनुहुन्छ ।
रानाले भन्नुभयो– “अहिले टेउवालाई थप व्यवस्थित बनाउँन थालेका छौँ, मूर्ति बनाएका ठाउँमा ढलान गर्ने र बार लगाउने काम भइरहेको छ, यसको व्यवस्थापनपछि थप पर्यटक आउने अपेक्षा गरेका छौँ, यति छोटो समयमा यति धेरै मान्छे घुम्न आउलान् भन्ने थिएन, दिनप्रति दिन आन्तरिक पर्यटकको आगमनमा वृद्धि भएको छ, महिना झण्डै दुई हजार पर्यटक यहाँ आउने गरेका छन् ।”
टेउवामा वि.सं. २०७६ फागुन ५ देखि २१ सम्म अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका मूर्तिकारको सम्मेलन गरी १० देशका १५ जना मूर्तिकारले १७ वटा मूर्ति तयार गरेका छन् । राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय मूर्तिकारले बनाएका ति मूर्ति खुल्ला संग्राहलयमा राखिएका छन् । मूर्तिकारले ढुंगामा जल, जंगल, जमिन, पहाड, लगायतका आकृति तयार गरेका छन् । यहाँ बनेका मूर्ति र यस ठाउँले तनावबाट मुक्त बनाउने बुटवलदेखि घुम्न आउनु भएका विशाल रणपालले बताउनुभयो ।
रणपालले भन्नुभयो– “यो ठाउँ र यहाँ बनेका मूर्तिकला साँच्चिकै मनमोहक छन्, पहाडै पहाडले घेरिएको यो ठाउँ, न यहाँ प्रदूषण छ, त्यो बजारको कोलाहालबाट यहाँ आउँदा निकै खुसी लाग्यो, बजारबाट यहासम्म आउने बाटो राम्रो बनाउन सके अझै सजिलो हुने थियो, तर पनि पहाडी क्षेत्रमा यत्तिको व्यवस्थापन धेरै राम्रो हो, फेसबुक, टिकटकहरुमा यहाँको फोटो र भिडियो देखेका थियौँ, त्यही भएर साथीहरु मिलेर गाडी लिएरै घुम्न आएका हौँ ।”
मूर्तिकला जोड्ने पदमार्ग निर्माण
पैदल यात्रा माफर्त पर्यटकलाई टेवामा पु¥याउनका लागि गलकोट नगरपालिकाले कौलेनी–टेउवा पदमार्ग निर्माण गर्न थालेको छ । नगरपालिकाले चालु आर्थिक वर्षमा विनियोजन गरेको तीन लाख रुपैयाँबाट करिब २०० मिटर पदमार्ग निर्माण गरेको वडा नम्बर ५ का अध्यक्ष पवन हमालले जानकारी दिनुभयो । टेउवामा पर्यटक आकर्षणका लागि यस वर्षदेखि पदमार्ग निर्माणको थालिनी गरेको उहाँको भनाई छ ।
मूर्तिकला हेर्ने आगन्तुकको आगमनमा वृद्धि हुँदै गएपछि पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि पदमार्ग अनिर्वाय रहेको उहाँले बताउनुभयो । हटियाबाजरदेखि गाडीमा आएर हरिचौरदेखि पदमार्ग हुँदै टेउवा पुग्न सकिने गरि काम भएको अध्यक्ष हमालको भनाई छ । हरिचौरदेखि टेउवा जोड्ने सडक पनि स्तरोन्नती भइरहेको उहाँले बताउनुभयो ।
नाली निर्माण, सडक चौडा गर्ने काम भइरहेको उहाँको भनाई छ । सडकलाई व्यवस्थित गरे बढीभन्दा बढी पर्यटक भित्राउन सकिने अपेक्षा लिएको उहाँले बताउनुभयो । टेउवा प्रवेशद्वारका रुपमा रहेको हरिचौर बजारलाई थप व्यवस्थित गराउन थालेको हमाल बताउनुहुन्छ । प्रदेश सरकारले चालु आर्थिक वर्षमा विनियोजन गरेको १५ लाख रुपैयाँले बजार क्षेत्र ढलान गर्ने काम भएको उहाँको भनाई छ ।
“यस वर्षदेखि हरिचौर बजारलाई थप व्यवस्थित गर्न थालेका छौँ, यो बजार टेउवा मात्रै नभएर गाईघाट झरनाको प्रवेशद्वार पनि हो, त्यसले गर्दा यहाँको सौन्दर्यकरण गर्ने, बजार क्षेत्रमा फूलहरु लगाउने र सरसफाइलाई जोड दिएका छौँ” अध्यक्ष हमालले भन्नुभयो– “पूर्वाधार निर्माणसँगै पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि प्रचारप्रसारलाई पनि ध्यान दिएका छौँ ।”
टेउवाबाट माछापच्छ्रे अन्नपूर्ण लगायतका दर्जनौँ हिमश्रृङ्ला नियाल्न सकिन्छ भने बागलुङ गुल्मी लगायतका ठाउहरु पनि यहाँबाट देख्न सकिन्छ । जिल्ला सदरमुकाम बागलुङ बजारदेखि ४५ किलोमिटरमा गलकोट पुग्न सकिन्छ भने गलकोटदेखि हरिचौर हुँदै करिब एक घण्टाको यात्रामा टेउवा पुग्न सकिन्छ । खोलानाला, पाखा पखेरा र गाउँले जनजीवन नियाल्दै पैदल यात्राबाट झण्डै दुई घण्टामा यहाँ पुग्न सकिन्छ ।